Çikolata kisti hastalığı olarak da bilinen endometriozis, rahim iç zarı dokusunun yani endometriumun rahim dışındaki organlarda bulunması şeklinde ifade ediliyor. Bu doku karın içinde yumurtalık, rahim kanalı, karın iç zarı, bağırsaklar, idrar kesesi veya vajina ya da göbekte bulunabiliyor. Adet zamanında rahim iç zarında meydana gelen kanama ile beraber şikayetler ortaya çıkabiliyor.
Memorial Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Hüseyin Mutlu, “Endometriozis Farkındalık Ayı”nda bu hastalık konusunda dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili bilgi verdi.
Kasık ve karın ağrısı yaşayanlar dikkat!
Endometriozis, adet kanının karın içine dökülmesi ve endometrium dokusunun tutunarak gelişmesi ile oluşabildiği gibi, karın iç zarı hücrelerinin değişime uğramasıyla ile de oluşabilmektedir. Endometriozis bulunan kadınlarda en sık şikayet karın ve kasık ağrısıdır. Bu ağrı adet ağrısı şeklinde olabildiği gibi, adet süreci dışında da kendini gösterebilmektedir. Özellikle bağırsaklar ve idrar kesesi gibi genital organlar dışındaki tutulumlarda adet zamanında kanlı dışkılama ve ağrı, idrarda kanama gibi belirtiler olabilir.
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Tuvalete çıkıldığı sırada ağrı
- Karında şişlik, bulantı ve kusma
- Aşırı kanama
- Kısırlık
- Adet döneminde artan halsizlik, yorgunluk veya ishal
- İdrarda kanama
gibi belirtiler çikolata kisti hastalığının en sık rastlanan belirtileri arasında yer almaktadır.
Endometriozis olan kadınların yaklaşık % 36’sı hamile kalmakla ilgili zorluklar yaşayabilmektedir. Hastalık rahim kanallarını etkilemişse karın içinde yapışıklıklara sebep olur, ayrıca yumurtalık kistlerine yol açarak bebek sahibi olmayı engelleyici rol oynayabilmektedir. Endometriozisli kadınlarda yumurta ile spermin birleşmesini engelleyen bazı maddelerin de salgılandığı bilinmektedir. Endometriozis doğurganlığı devam eden kadınların yaklaşık % 20’sinde, infertil yani bebeği olmayan kadınların ise % 25–30’unda saptanabilmektedir.
Hem tanı hem de tedavide laparoskopi kullanılabilir
Endometriozis tanısı muayene ve ultrasonografiyle her zaman konamayabilir. Ancak yumurtalıklarda çikolata kisti saptanırsa tanı kolaylaşmaktadır. Derin dokularda yerleşen endometriozisin tanısında ise bu bölgeye spesifik MR incelemesi gerekebilmektedir. Kesin tanı laparoskopi ile konulmaktadır. Karın zarında görülen kırmızı veya kahverengi endometriozis odakları, organlar arasında yapışıklıklar ve yumurtalıklarda çikolata kistleri saptanabilir. Diğer organ tutulumlarında bağırsaklarda yapışıklıklar ve idrar kesesinde kanayan odaklar izlenebilmektedir. Tedavi seçeneklerinde cerrahi ve ilaç tedavisi mevcuttur. İlaç tedavileri hastalığın semptomlarını azaltmak veya cerrahi yapılmışsa tekrarını önlemek amaçlı yapılabilmektedir. Cerrahi tedavide laparoskopi tercih edilmektedir. Laparoskopide öncelikle tanı konulduktn sonra cerrahi olarak endometriozis odaklarının çıkarılması, organlar arasındaki yapışıklıkların açılması ve çikolata kistlerinin çıkarılması adımları uygulanmaktadır. Çikolata kisti ön tanısı alan ileri yaştaki kadınlarda gerekirse yumurtalıkların alınması veya histerektomi yani rahim ile yumurtalıkların çıkarılması tercih edilebilmektedir.
