Kars’ın taşlara sinmiş tarihi, rüzgârın sesine karışan medeniyet izleriyle bir kez daha konuşuyor.
Ani Ören Yeri, bu kez Anadolu’nun hafızasında yeni bir sayfa açıyor. Kafkas Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Ani Kazı Başkanı Prof. Dr. Muhammet Arslan, yürütülen kazı çalışmaları sonucunda Anadolu’daki ilk Türk-İslam mezarlığının Ani’de tespit edildiğini açıkladı.
Bin yıllık sessizliğin ardında yatan bu keşif, sadece bir arkeolojik bulgu değil; Türk-İslam medeniyetinin Anadolu’daki ilk adımlarının somut bir tanığı. Prof. Dr. Arslan, konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede şu ifadeleri kullandı: “Ani, Anadolu tarihinin en derin sayfalarından biridir. Burada yürüttüğümüz kazılar, Türk-İslam varlığının Anadolu’daki en erken izlerini gün yüzüne çıkarıyor. Ortaya çıkan mezarlık alanı, hem tarih hem de kültür açısından eşsiz bir değere sahip.”
Kars’ın Arpaçay kıyısında, taşın dile geldiği, mimarinin dualarla örüldüğü Ani; Ermeni, Gürcü, Bizans ve Türk-İslam medeniyetlerinin bir arada yaşadığı çok katmanlı bir tarih sahnesi. Prof. Dr. Arslan’ın öncülüğünde yürütülen kazılar, bu çok kültürlü yapının derinliklerinde yeni hikâyeler anlatıyor.
Arslan, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle sürdürülen kazıların yalnızca bilimsel bir çalışma olmadığını; aynı zamanda geçmişle bugün arasında kurulan bir köprü olduğunu vurguluyor.
“Her bir kazı katmanında sadece taş değil, bir dönemin inancı, kimliği ve yaşam biçimi saklı. Ani, bu yönüyle Anadolu’nun kalbinde atmaya devam eden bir tarih.”
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Ani, ortaya çıkan yeni bulgularla Türk-İslam tarihinin Anadolu’daki başlangıç noktasına dönüşüyor.
Tarihçiler, arkeologlar ve sanat tarihçileri için bu keşif, Anadolu’nun kültürel sürekliliğini anlamada yeni kapılar aralıyor. Taşın, toprağın ve sessizliğin diliyle konuşan Ani, bugün hâlâ aynı şeyi söylüyor: “Bu topraklarda tarih susmaz.”
Kaynak: Anadolu’nun Kapısı Ani’de İlk Türk-İslam Mezarlığı Gün Yüzüne Çıkıyor
