Günümüzden 40 yıl önce katarakt ameliyatından sonra hastalar şişe dibi gibi kalın gözlükler takardı.
Çünkü katarakt ameliyatı kırma kusurlarını düzeltmezdi. Artık sadece kataraktı olanlar değil, yüksek numarası olup gözlük kullanmak istemeyen hastalar da Göz İçi Lensler sayesinde uzak, orta ve yakın mesafede net görüş elde ettikleri için hayatları boyunca gözlük kullanmak zorunda değiller.
Göz hastalıklarının tedavisinde son yılların belki de en gözde yöntemlerinden biri Akıllı Lens olarak da bilinen Göz İçi Lens (GİL)’ler. Her yıl dünya çapında milyonlarca hasta bu gelişmiş teknoloji sayesinde hayatlarının sonuna kadar hem katarakt hem de kırma kusurlarından kurtuluyor. Özel Çağın Göz Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Gürkan Tatar katarakt ameliyatında Göz İçi Lens (GİL) uygulamasını bizler için yazdı.
Katarakt ameliyatında GİL uygulaması nasıl yapılır?
Göz içindeki doğal ve saydam lensimiz görmemizi sağlayan en önemli ışık kırıcı yapılardan biridir. Katarakt ameliyatında saydamlığını kaybeden bu doğal lens temizlenir ve lens kapsülü içerisine yapay Göz İçi Lens yerleştirilir. Çünkü lens Emetrop (gözlük derecesi olmayan) bir gözde ameliyat sonrası net görüş elde edebilmek için göz içine ortalama +21.00 D (diyoptri) -22.00 D lens yerleştirmek gerekir. Eğer yapılmazsa hastanın net görebilmek için ameliyat sonrası yaklaşık +10.00/+11.00 derece hipermetrop kalın gözlük kullanması gerekir. Bu nedenle başarılı bir katarakt cerrahisinin olmazsa olmazı kaliteli, FDA onaylı, UV filtreli Göz İçi Lens kullanmaktır.
Göz İçi Lensler yerleşim yerine, yapıldığı materyale, kırıcılığına ve amacına göre çeşitlenir.
Yerleşim yerine göre dört çeşit GİL vardır.
Ön Kamara Açı Destekli GİL’de GİL’in bacakları ön kamera açısına oturur.
İris Kıskaçlı GİL’de GİL’lerin bacakları irise kıskaçlar sayesinde tutturulur.
Silyer Sulkus Destekli Arka Kamara GİL’de Gil’in bacakları silyer sulkusa yerleştirilir.
Kapsül İçi Arka Kamara GİL’de ise bacaklar ve gövde kapsül içindedir.
En fizyolojik ve en zararsız olduğu için bu yerleşim şekillerinden en sağlıklı olanı kapsül içi yerleşimdir. Daha az oranda kullanılan diğer türler ise endekasyona göre tercih edilir.
Yapıldıkları materyale göre dört çeşit GİL bulunur.
PMMA GİL, göz içi lenslerin yapımında ilk ve en çok kullanılan Polymethyl methacrylate ile üretilir. Sudan biraz ağır, dış etkenlere dayanıklı, sert ama kırılmayan bir maddedir. UV ışınlarından uzun süre etkilenirse yıkılırlar. Bir diğeri de Silikon GİL’dir. Silikon tıpta uzun süredir kullanılmaktadır. Silikon elastomerleri kolayca biçimlendirilir, otoklavda sterilize edilir; dejenere olma, kalsifiye olma gibi yan etkileri yoktur. UV ışınına dirençlidir. Katlanır göz içi lenslerin yeni grubu esnek Akrilik GİL’lerdir. Metil metakrilat ve akrilat esterlerin çapraz bağlı kopolimerleri GİL için geliştirilmiştir. UV filtrelidir. Hidrojen GİL ise insan lensine benzer özellikler gösteren bir türdür.
Kırıcılığına göre GİL’ler ise üç çeşittir;
Tek Odaklı (Monofokal) Lensler gücüne göre tek odaklı kırıcıdır. Sadece uzak mesafeyi net gösterir, yakını görmek için gözlük gerekir.
Astigmatlı (Torik) Lensler uzağı ve astigmatı düzeltirken, yakın için gözlük kullanmak gerekir.
Çok Odaklı (Multifokal – Akıllı Lensler) uzak, orta ve yakın mesafeyi net gösteren, ameliyat sonrası gözlük kullanma gereksinimi ortadan kaldıran lenslerdir. Lens üzerinde çok sayıda halka ve bunlar üzerine dağıtılmış farklı kırıcılığa sahip odaklar vardır. Çok odaklı lenslerin astigmatlı (torik) çeşitleri de mevcuttur.
Amacına göre GİL’ler de üç çeşittir.
Günümüz klinik pratiğinde yüksek miyopi, hipermetropi, ve hatta astigmatizması olan gözlerde rekraktif, amaçlı kullanılan Fakik GİL’lerin; ön kamera destekli, iris kıskaçlı ve arka kamara (ICL) şeklinde üç çeşidi vardır.
Teleskopik GİL’ler makula dejenerasyonu gibi yaşa bağlı gelişen görme yetmezliğini onarmak için 40 D’lik bir lens ile yüksek güçlü bir gözlük camı birleşiminden oluşur.
Maskeli GİL’ler ise travmatik irisli veya aniridili (iris dokusunun olmaması) veya iris kolobomu olan gözlerde kullanılır.
